Bir ticari yazılım nasıl test edilmelidir?
İlk yapmanız gereken, ticari yazılımın demosunu temin edip bilgisayarınıza kurarak DEMO modunda kullanmak olacaktır. İlgilendiğiniz yazılımın mutlaka demo sürümünü kullanarak test etmeli, kararı kullanım tecrübenize göre vermelisiniz.
Demosunu kurabiliyor musunuz?
Programın demo sürümünü kurabiliyor musunuz? Demo kurulumunu yapmak istediğinizde sorun çıkıyor mu? Veya demo sürümünün kurulumunu için teknik destek mi almanız gerekiyor? Demo kullanıma başlangıç için sorularınız olursa arayıp bilgi alabiliyor musunuz? Kurulum için teknik destek almanız gerekiyorsa, ileride teknik destek alabilme imkanınız olacak mı? Olacak ise teknik destek imkanı için ne kadar ödeme yapmanı gerekecek?
Unutmayınız : Daha demo kurulumu aşamasında teknik destek almanızı gerektirecek bir yazılım sürekli teknik destek almanızı gerektirecektir. Veya demo kurulumu aşamasında sorun çıkan yazılımlar, ileride size daha büyük sorunlar çıkaracaktır.
Kurduğunuz demoyu sorunsuz başlatabiliyor musunuz?
Demosunu kurduğunuz programı çalıştırıp, sorunsuz olarak başlatabiliyor musunuz? Programı çalıştırmakta veya başlatmakta sorun yaşarsanız, arayıp nedeni konusunda bilgi alabiliyor musunuz? Programı ilk çalıştırma ve ayarlamalarını yapma konusunda teknik destek almanız mı gerekiyor? Programın ilk kullanımı ve çalıştırılması için yapılması gereken işlemler çok mu karmaşık?
Unutmayınız : Daha ilk çalıştırma aşamasında hata veren yazılımlar ileride size daha fazla sorun çıkaracaktır. Veya ilk çalıştırması için teknik destek almanız gereken bir yazılım için ileride sürekli teknik destek almak zorunda kalacaksınız.
Program iddia ettiği özelliklere sahip mi?
Demosunu indirip çalıştırdığınız programı ihtiyaçlarıız doğrultusunda iyice test etmeniz gerekir. Rastgele stok ve cari kartları açabilir, içeriklerini ihtiyaçlarınız doğrultusunda doldurabilirsiniz. Alış, satış, çek, senet, iade, teklif, sipariş, ödeme, tahsilat ... gibi cari işlemlerden sizin için geçerli olanların girişini iyice test etmelisiniz. Programa girdiğiniz işlemlere göre stok miktarlarının, cari bakiyelerinin değişme durumunu kontrol etmeli, girdiğiniz işlemleri silme-değiştirme gibi işlemler yaptığınızda program işleyişinin doğru olduğunu kendiniz tesbit etmelisiniz.
Programda bütün ekranlara girip çıkın, test amaçlı veriler girin. Girdiğiniz verilerde silme, değiştirme gibi işlemler yapın. Veri girişi özelliklerini ve kullanışlılık-kolaylık durumunu değerlendirin.
- Arama özelliklerini ayrıca test ediniz. Birkaç kayıt varken arama zaten sözkonusu olmayacaktır. Binlerce stok kaydı veya cari kartı girildiğinde aradığınız kayıda kolayca ulaşabilecek misiniz? Alış-Satış işlemi girerken stoktan ürün arama veya Cari kartlarından seçimi (binlerce kayıt olduğu zaman) kolayca yapabilecek misiniz?
- Raporlama özelliklerini ayrıca test ediniz. İstediğiniz raporlar programda mevcut mu? Raporlara kolayca ulaşıp yazdırabiliyor musunuz? Raporları dosyaya yazdırma veya email ile gönderme özellikleri varmı (varsa bu özellikleri kolayca kullanabiliyor musunuz?). Bir ekrandaki kayıtlardan sadece istediğiniz koşulları karşılayan kayıtları kolayca izleyip raporlayabiliyor musunuz? Programdaki raporları özelleştirebiliyor veya yeni raporları programa ekleyebiliyor musunuz?
- Stoklu çalışacaksanız ve çok sayıda stok kartınız olacak ise, stok kartları üzerinde toplu değişiklik yapma imkanına sahip olacak mısınız? (Örneğin KDV değişikliği, zam, indirim gibi işlemleri stok kartları için toplu olarak yapabilecek misiniz?). Toplu değişiklik yapma işlemini kendiniz kolayca yapabiliyor musunuz veya teknik destek almanız mı gerekecek? Stok fiyatlarını, stok mevcutlarını dosyadan güncelleyebilme imkanınız olabilecek mi? Olacaksa bu işlemleri kolayca yapabilecek misiniz?
- Barkodlu çalışacaksanız programın barkodlu çalışma özellikleri yeterli mi? Kolayca barkodlu çalışma yapabiliyor musunuz?
- Deneme kullanımı sırasında sorularınız olursa, bu sorularınıza firmayı arayıp (veya email göndererek) cevap alabiliyor musunuz? Verilen cevaplar sizi tatmin ediyor mu?
Genel olarak bu aşamada programın bütün özelliklerini ihtiyaçlarınız doğrultusunda test etmelisiniz. Kullanacağınız tüm ekranlara girmeli, ihtiyacınız olan tüm özelikleri test etmeli, ihtiyacınız olan tüm raporları almaya çalışmalısınız.
Deneme kullanımı sırasında hatalar oluşuyor mu? Kullanımı aşamasında sorun yaşıyor musunuz? Program işleyişi doğru mu? Program ihtiyaçlarınıza cevap verebiliyor mu? Takıldığınız yer olursa yardım alabiliyor musunuz? ... ve benzeri sorulara bu aşamada cevap bulabilirsiniz.
Unutmayınız : Daha deneme kullanımında sorun çıkaran yazılım ileride daha büyük sorunlar çıkaracaktır. Ayrıca bu aşamada programın iddia ettiği özellikleri gerçek kullanım tecrübenize göre değerlendirip, abartılı reklam veya bilgi verilip verilmediğine kendiniz karar vermış olursunuz.
Program ne kadar sağlam?
Kullandığınız deneme programını bilinçli olarak çökertmeye çalışın.
Sayı girilecek yere yazı girin, tarih girilecek yere sayı girin, yüzde girilecek yere binlik değerler girin, sizin çalışmanıza göre değeri artı veya eksi olamayacak alanlara tam tersi değerler girin, işlemde sıralı olması gereken (önce - sonra olması gereken) tarih değerleri varsa bunların sırasını değiştirerek girin. Yani bilinçli olarak yanlış ve tutarsız bilgi girişleri yapın ve bu durumda programın davranışını test edin.
Unutmayınız : Çok bilinçli kullanıcı olsanız bile veri girerken dalgınlıkla veya yazım hatası nedeniyle eninde sonunda yanlış bilgiler de girdiğiniz olacaktır. Program bu gibi durumlarda nasıl davranıyor? Hiçbir uyarı vermeden kaydediyor mu? Hata mı oluşuyor? Veya program sizi gerektiği şekilde uyarıyor mu?
Yanlış bilgi girişlerini kontrol etmeyen bir yazılım , ileride bu yanlış girişleri tüm kayıtlar arasından bulup düzeltmeniz gerekeceğinden (eğer bulabilirseniz) hiçbir işinize yaramayacaktır.
Elektrik kesintileri veya bilgisayarın zamansız kapanması durumunda program verileri güvenli bir şekilde saklanıyor mu? Bunu mutlaka test etmeniz gerekir. Yeni alış-satış gibi işlemler girin, ancak işlemi kaydetmeden önce -elektrik kesintisi olmuş gibi- programı aniden sonlandırın:
Program yeni bilgi girişi ekranındayken -girilen yeni bilgileri henüz kaydetmeden- aniden kapatma işlemini aşağıdaki şekillerde yapabilirsiniz:
- Eğer başka çalışan program yoksa isterseniz bilgisayarınızın Reset düğmesiyle aniden yeniden başlamasını sağlayabilirsiniz (elektrik kesilmesi testi tam olarak böyle yapılır).
- Veya klavyeden Ctrl+Alt+Del tuşlayınca gelen Windows Görev Yöneticisinden "Uygulamalar" bölümünde çalışan program uygulaması için "Görevi Sonlandır" seçerek programın kapanmasını sağlayabilirsiniz.
Unutmayınız : Kesintisiz güç kaynağınız olsa bile, eninde sonunda kullandığınız program bir aniden kapanma işlemine maruz kalacatır. Bu durumda programı yeniden çalıştırdığınız anda bir sorun yaşıyor musunuz? Verilerinizde kayıp oluyor mu? Veya bir sorun varsa kolayca giderilebiliyor mu? Aniden kapatma işlemine karşı önlem almamış bir yazılım eninde sonunda size mutlaka sorun çıkaracaktır.
Yedek Alma-Yedekten Yükleme İşlemleri ?
Kullandığınız programın yedek alma - yedekten yükleme özelliklerini mutlaka test ediniz.
Bilgisayarınız çalınabilir veya bozulabilir. Bu gibi durumlarda eğer bilgisayar dışında bir ortamda yedeğiniz olursa, yedekten yükleme işlemiyle bilgilerinizi yedek dosyasından yükleyip kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
- Yedek Alma ve Yedekten yükleme işlemlerini mutlaka kendiniz yapmayı deneyiniz. Bu işlemleri kolayca yapabiliyor musunuz? İstediğiniz yere yedek aldırabiliyor musunuz? Yedekten yükleme işlemi olması gerektiği gibi çalışıyor mu?
- Deneyerek test ediniz.
Bilgisayar veya İşletim Sistemi Değişiklikleri ?
Programın kurulu olduğu bilgisayarınızın değişmesi gerekirse, veya işletim sistemini değiştirmeniz gerekirse nasıl bir prosedür gerekecek? Bu gibi işlemleri kendiniz kolay yapabilecek misiniz, veya teknik destek almanız mı gerekecek? Programla ilgili bilgiler ve ayarlarınız yeni bilgisayara, işletim sistemine kolayca aktarılabilecek mi?
Network ortamında veya İnternet Ortamında Kullanım ?
Eğer programınızı çok kullanıcılı olarak (network ortamında veya internet üzerinden) kullanma ihtiyacınız varsa, bu durumda mutlaka kendi ağ altyapınız üzerinde çok kullanıcılı olarak testler yapmanız gerekir (eğer yapabiliyorsanız). Bu tür kurulum ve test özellikleri (program ne kadar basit olursa olsun) bilgisayar bilginizi aşabilir. Böyle kullanımlar için kurulum ve test konusunda teknik destek alabiliyor musunuz? Bu şekilde kullanım yapan ve size referans olabilecek firmalar varmı? Çok kullanıcılı ortamlarda kullanıcı yetkilendirmesi nasıl yapılıyor? Kullanıcı yetkilendirme sistemi sizin ihtiyaçlarınızı karşılıyor mu?
Ücretlendirme politikası ve referanslar ?
Programın referansları varmı? Kaç yıldan beri kullanılıyor? Bulunduğunuz yerde aynı programı kullanan firmalar varmı?... mutlaka araştırın ve bulunduğunuz yerdeki referans firmalarla görüşüp objektif bilgi alın.
Programın gerçek lisans ücretini mutlaka öğrenin:
İhtiyacınız olan tüm modüller için toplam lisans ücreti
+ destek için ek ücret gerekiyor mu
+ güncelleme için ek ücret gerekiyor mu
+ ek modül edinmek isterseniz ücretleri ne kadar
+ network ortamında kullanım için (eğer kullanacaksanız) altyapı ve veritabanı yükseltme maliyetleri, herbir +kullanıcı için lisans ücreti maliyeti
+ sık yerinde teknik servis almanız gerekecek ise (karmaşık yazılımlar için) bu tür servislerin maliyeti
Tüm faktörleri gözönüne alıp toplam ücret konusunda yanılmaktan kaçının.
